Coraz wi臋cej uczni贸w na 艢l膮sku rezygnuje z lekcji etyki i religii: - Nie zaczn臋 chodzi膰 na msze tylko po to, 偶eby mie膰 lepsze stopnie. Nie chc臋 z wiary w Boga rozlicza膰 si臋 przed nauczycielk膮 - m贸wi gimnazjalista z Katowic. Jacek do tej pory chodzi艂 na religi臋, ale lekcje coraz mniej mu si臋 podoba艂y. Przeszkadza艂o mu, 偶e katechetka ocenia obecno艣膰 w ko艣ciele i odpytuje z modlitw. Ch艂opak nie ukrywa艂, 偶e nie chodzi na msz臋 w ka偶d膮 niedziel臋 i dlatego pod koniec zesz艂ego roku szkolnego dosta艂 z religii ocen臋 dostateczn膮. Wie, 偶e gdyby zacz膮艂 k艂ama膰, m贸g艂by w tym roku poprawi膰 ocen臋 na pi膮tk臋 i podwy偶szy膰 sobie 艣redni膮 na 艣wiadectwie. Poprosi艂 jednak rodzic贸w, by wypisali go z zaj臋膰. - Nie zaczn臋 chodzi膰 na msze tylko po to, 偶eby mie膰 lepsze stopnie. Nie chc臋 z wiary w Boga rozlicza膰 si臋 przed nauczycielk膮 - m贸wi Jacek. Dodaje, 偶e ju偶 od dawna chcia艂 zrezygnowa膰 z udzia艂u w katechezie. Zmiana przepis贸w, uwzgl臋dniaj膮ca ocen臋 z religii lub etyki w 艣redniej, tylko zmobilizowa艂a go do podj臋cia decyzji. Zreszt膮 nie tylko jego. Wzrost niech臋ci do nauki religii zaobserwowa艂 Zbigniew Byszewski, dyrektor sosnowieckiego Zespo艂u Szk贸艂 Og贸lnokszta艂c膮cych nr 9. W tym roku znacznie wi臋cej rodzic贸w ni偶 w zesz艂ym zadeklarowa艂o, 偶e nie po艣le dzieci na katechez臋. - Uczniowie wiedz膮, co robi膮, przekonuj膮c rodzic贸w do takiej decyzji. Katechetki w naszej szkole odpowiedzialnie traktuj膮 sw贸j przedmiot, wi臋c w minionych latach czw贸rki i pi膮tki mieli tylko najpilniejsi. Uczniowi wygodniej jest pozby膰 si臋 problemu, ni偶 bra膰 na siebie dodatkowe obowi膮zki i nara偶a膰 si臋 na ewentualn膮 bur臋 od rodzic贸w za kiepski stopie艅 - twierdzi Byszewski. Ks. Marceli Cogiel, dyrektor Wydzia艂u Katechetycznego Kurii Metropolitalnej w Katowicach nie widzi problemu. Zreszt膮 Kuria do tej pory nie policzy艂a, ilu uczni贸w rezygnuje z lekcji religii: - Przedwczesne jest wyci膮ganie wniosk贸w. Nie s膮dz臋, by m艂odzie偶 naprawd臋 ba艂a si臋 katechet贸w, wi臋kszo艣膰 z nich stawia przecie偶 dobre oceny. Oczywi艣cie, mo偶e by膰 tak, 偶e cz臋艣膰 os贸b, kt贸re uczestniczy艂y w lekcjach bez przekonania, mo偶e zrezygnowa膰. Na innych nowe zasady zadzia艂a艂y jednak mobilizuj膮co. Wzros艂a sprzeda偶 podr臋cznik贸w do gimnazj贸w, a wcze艣niej tylko dzieci z podstaw贸wek przychodzi艂y na lekcje z ksi膮偶kami - zauwa偶a Cogiel. I dodaje, 偶e prawdopodobnie w przysz艂ym roku kuria przeprowadzi badania zainteresowania uczni贸w religi膮. W parze ze spadkiem popularno艣ci religii nie idzie jednak, jak si臋 spodziewano, wzrost zainteresowania etyk膮. Dzieje si臋 tak dlatego, 偶e rodzic nie ma obowi膮zku posy艂a膰 dziecka na 偶aden z tych przedmiot贸w. R贸wnie dobrze mo偶e zdecydowa膰, 偶e syn czy c贸rka nie b臋dzie si臋 uczy膰 ani religii, ani etyki. Wtedy na 艣wiadectwie w miejscu oceny z tych przedmiot贸w nauczyciel stawia kresk臋. - Taka furtka nie jest dobra dla uczni贸w. Wiadomo, 偶e m艂odzie偶 jest sprytna i ch臋tnie wymiga si臋 z zaj臋膰, wiele na tym trac膮c. A przecie偶 wiedza z zakresu moralno艣ci czy filozofii przyda si臋 ka偶demu, niewa偶ne, czy przeka偶e j膮 katecheta, czy nauczyciel etyki - przekonuje Piotr Zaczkowski z Kuratorium O艣wiaty w Katowicach. R贸wnie偶 tutejsi kuratorzy nie policzyli jeszcze, ilu uczni贸w zrezygnowa艂o w tym roku z religii i etyki. W zesz艂ym roku lekcje etyki odbywa艂y si臋 tylko w 62 spo艣r贸d ponad 2,2 tys. szk贸艂 w wojew贸dztwie. W tym roku niekt贸re z nich ju偶 zrezygnowa艂y z tych zaj臋膰. Nale偶y do nich katowicki Zesp贸艂 Szk贸艂 Budowlanych. - Tylko dwie osoby chcia艂y chodzi膰 na etyk臋, ale niespecjalnie im na tym zale偶a艂o. Kiedy us艂ysza艂y, 偶e b臋dzie problem z zebraniem grupy, wycofa艂y si臋 - m贸wi Eugeniusz Ginskar, dyrektor zespo艂u, kt贸ry jest troch臋 zdziwiony spadkiem zainteresowania etyk膮, bo w poprzednich latach na zaj臋cia chodzi艂o kilkunastu uczni贸w. Maciej Osuch, spo艂eczny rzecznik praw ucznia, uwa偶a, 偶e decyzja o wliczaniu oceny z religii czy etyki do 艣redniej mo偶e zniech臋ca膰 uczni贸w, kt贸rzy musieliby przyk艂ada膰 si臋 do nauki tych przedmiot贸w. - Wielu m艂odych ludzi ma za du偶o obowi膮zk贸w szkolnych. Dlatego wymagaj膮cy nauczyciel odstraszy tych mniej gorliwych - twierdzi Osuch.
W 2020 roku Ispos wykona艂 sonda偶 dla oko.press, z kt贸rego wynika, i偶 jedynie 27 proc. ankietowanych nie chce zmian i uwa偶a, 偶e zaj臋cia religii powinny pozosta膰 w szkole. Jednak a偶 66 procent os贸b opowiedzia艂o si臋 za przeniesieniem lekcji do dawnych salek katechetycznych, kt贸re niegdy艣 znajdowa艂y si臋 przy ko艣cio艂ach.
Czy w szkole ponadgimnazjalnej ucze艅 mo偶e zrezygnowa膰 z uczenia si臋 religii lub etyki w przypadku gdy szko艂a mo偶e zapewni膰 oba rodzaje zaj臋膰? Zgodnie z art. 12 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 7 wrze艣nia 1991 r. o systemie o艣wiaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z p贸藕n. zm.) oraz 搂 1 ust. 1 rozporz膮dzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunk贸w i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szko艂ach (Dz. U. Nr 36, poz. 155, z p贸藕n. zm.) w publicznych szko艂ach podstawowych, gimnazjach i szko艂ach ponadgimnazjalnych nauk臋 religii organizuje si臋 na 偶yczenie rodzic贸w (opiekun贸w prawnych) b膮d藕 pe艂noletnich uczni贸w. Podobnie jest w przypadku organizowania zaj臋膰 etyki - zgodnie z 搂 1 ust. 1 oraz 搂 3 ust. 1 wymienionego powy偶ej rozporz膮dzenia, zaj臋cia etyki organizuje si臋 r贸wnie偶 na 偶yczenie rodzic贸w lub pe艂noletnich uczni贸w. Po osi膮gni臋ciu pe艂noletno艣ci o pobieraniu nauki religii lub etyki decyduj膮 sami powo艂anych powy偶ej przepis贸w wynika zatem, 偶e o uczestniczeniu ucznia w zaj臋ciach religii lub etyki decyduj膮 rodzice (w przypadku uczni贸w niepe艂noletnich) b膮d藕 sami pe艂noletni uczniowie. Ucze艅 mo偶e nie uczestniczy膰 ani w zaj臋ciach religii ani etyki (je偶eli nie wyra偶a takiej woli) nawet je偶eli szko艂a mo偶e mu zorganizowa膰 te zaj臋cia. Trzeba pami臋ta膰, 偶e uczestniczenie lub nieuczestniczenie w szkolnej nauce religii lub etyki nie mo偶e by膰 powodem dyskryminacji przez kogokolwiek w jakiejkolwiek formie - o czym stanowi 搂 1 ust. 3 wymienionego powy偶ej nale偶y doda膰, 偶e w przypadku gdy ucze艅 nie korzysta z nauki religii i etyki, szko艂a - zgodnie z 搂 3 ust. 3 wymienionego powy偶ej rozporz膮dzenia - jest obowi膮zana zapewni膰 mu w czasie trwania lekcji religii lub etyki opiek臋 lub zaj臋cia wychowawcze. Nie chcieli chodzi膰 na religi臋. Rozdano im kartki do podpisu. "Jestem 艣wiadomy konsekwencji". Wypisanie dziecka z religii nie jest niczym skomplikowanym, wystarczy odpowiednie o艣wiadczenie. I cho膰 wydaje si臋, 偶e mo偶na to zrobi膰 w ka偶dym momencie bez ponoszenia konsekwencji, to, w kt贸rych plac贸wkach m贸wi si臋 o skutkach braku ucze艅 uczestniczy艂 w zaj臋ciach z religii, czy z etyki. R贸wnocze艣nie przypomina si臋 o obowi膮zku prowadzenia w ka偶dej parafii, na terenie kt贸rej znajduje si臋 szko艂a, parafialnej ksi臋gi absolwent贸w nauczania religii"14. O fakcie wypisania si臋 ucznia z lekcji religii nale偶y poinformowa膰 proboszcza parafii, na terenie kt贸rej on mieszka.